الگوی خط مشی گذاری انسجام اجتماعی از منظر قرآن کریم

جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان الگوی حکومتی بی­بدیل در عصر حاضر، می­باید الگویی کارآمد و بومی را در این مسیر اتخاذ کند و با توجه به اسلامی بودن حکومت، بهترین و متقن­ترین منبع برای استخراج چنین الگویی، قرآن کریم است. برای دستیابی به الگوی قرآنی خط‌مشی‌گذاری، مسیر تحقق انسجام اجتماعی که از جمله مهم‌ترین و پربسامدترین موضوع‌های مورد بررسی اندیشمندان و محققان علوم اجتماعی از دیرباز تاکنون بوده است، در 23 سال نزول قرآن با استفاده از روش تحلیل مضمون و با رویکرد تفسیر تنزیلی تجزیه و تحلیل شده است. به نظر می‌رسد الگوی خط‌مشی‌گذاری انسجام اجتماعی قرآن کریم شامل دو فرایند کلی است: جریان گفتمان‌سازی و استقرار گفتمان و جریان مدیریت گروه‌ها و افراد. چهار گام اساسی جریان اول شامل تبیین خط‌مشی‌ها، ابلاغ خط‌مشی‌ها، گسترش و استقرار خط‌مشی‌ها و آسیب‌شناسی و اصلاح است. هنجارسازی و تبیین ارزش‌ها و ابعاد اساسی گفتمان جدید، شناسایی و طرد بینش‌ها و رفتارها و دال‌های ناشایست گفتمان غالب، تنظیم شیوه عمل در موضوع‌های اجتماعی مهم و مبتلابه عموم از جمله مهم‌ترین مضامین سازمان‌دهنده این جریان هستند. چهار گام اساسی شناسایی شده در جریان مدیریت گروه‌ها عبارتنداز: تمهید و تجهیز مجریان، استقامت و جذب حداکثری، ثبات قدم و برخورد قاطع، تنظیم روابط امام-امت و برخورد با منافقین. این دو جریان در قالب بسترهایی از قبیل شناسایی خطرات و مخاطرات، دشمن‌شناسی و توجه به سنت‌های الهی و با بهره‌گیری از شیوه‌های مؤثر از جمله انگیزش، تنظیم تدریجی، جذب حداکثری، ابلاغ و آگاه‌سازی، تذکر و استمرار، مدیریت شده و پیش می­روند.